Làng Tân An từ xưa có tên gọi khác là làng Ba Phường, cũng có người gọi là Lộc Điền hay là phường bún bánh, đến nay vẫn mang những nét độc đáo của một làng quê truyền thống Việt Nam gắn liền với nghề làm bánh tráng. Làng Tân An nằm nép mình bên dòng sông Gianh thơ mộng, phong cảnh rất thanh bình, đây chính là tiềm năng và thế mạnh rất lớn để phát triển du lịch làng nghề Quảng Bình.
Nếu có dịp du lịch Quảng Bình, bạn hãy đến xã Quảng Thanh để tìm hiểu cách làm bánh của người dân địa phương và nếm thử món bánh tráng thương hiệu Tân An, giòn tan, thơm nồng đặc trưng cái nắng cái gió của vùng đất Quảng Bình. Đừng quên mua bánh tráng Tân An làm quà cho gia đình, người thân và bạn bè. Bánh tráng Tân An không chỉ mang hương vị đậm đà, dân dã của gạo, của vừng, mà kết tinh trong đó là cả tình yêu và niềm tự hào của một miền quê.
Để làm ra những chiếc bánh đậm đà hương vị quê hương, thoạt nhìn rất giản đơn nhưng các nghệ nhân làm bánh đã phải trải qua khá nhiều công đoạn phức tạp và đòi hỏi có sự khéo léo, công phu, tỉ mỉ. Nguyên liệu chính để làm bánh là loại gạo ngon, được ngâm trong nước và sàng lọc, vo kỹ trước khi đem xay nhuyễn thành bột. Chất lượng và vẻ ngoài hấp dẫn của mỗi chiếc bánh mè xát phụ thuộc rất nhiều vào lớp mè đã xát vỏ.
Làng chiếu cói An Xá (Lệ Thủy)
Làng An Xá là quê hương của đại tướng Võ Nguyên Giáp, nằm ở xã Lộc Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình từ bao đời nay đẫ nổi tiếng với nghề sản xuất chiếu cói truyền thống. Nghề làm chiếu cói xuất hiện tại An Xá cách đây khoảng trên 600 năm về trước. Người dân làng trước đây chủ yếu là làm ruộng, vào buổi nông nhàn thì chính nghề dệt chiếu cói đã giúp cho làng An Xá hằng năm lại thêm màu ngói mới.
Cả làng hiện tại có khoảng 80 hộ giữ nghề truyền thống, 100% trong số đó vẫn sử dụng phương pháp thử công để sản xuất chiếu cói.Để cho ra một manh chiếu hoàn thiện thì phải trải qua rất nhiều công đoạn và không ít nhọc nhằn. Người làng vẫn thường quen với việc 5 năm trồng một lứa cói, mỗi năm bứt cói 2 lần, rồi thì phân loại, chẻ, phơi hong… Tiếp đó đưa vào khung dệt mới ra được sản phẩm cuối cùng. Qua bàn tay chai sần nhưng khéo léo của bao thế hệ nối tiếp nhau ở làng quê này, những tấm chiếu mộc mạc nhưng cũng không kém phần tinh xảo đã ra đời. Mặc dù hiện nay, nhiều làng nghề truyền thống đang đứng trước nguy cơ bị mai một, nhưng nghề sản xuất chiếu cói An Xá vẫn tồn tại với thời gian, bởi người dân nơi đây yêu thích và luôn có ý thức lưu giữ nghề mà cha ông mình đã chọn.
Làng nón lá Quy Hậu
Làng Quy Hậu là làng chằm nón lá nổi danh của vùng đất chiêm trũng Lệ Thủy, Quảng Bình, nơi đây có nghề làm nón rất phát triển và thịnh vượng đặc biệt trong những năm đầu thế kỷ 20. Nón Quy Hậu không được thanh mảnh, nhẹ nhàng, nhưng nó có vẻ đẹp riêng: chắc chắn, sắc sảo, thanh lịch, khỏe khoắn, ẩn dấu trong mình một vẻ đẹp bền chắc, có tuổi thọ gấp đôi nón ở nhiều nơi khác.
Để làm được một chiếc nón đẹp, nhẹ, bền đòi hỏi sự khéo tay, đam mê của những người làm nón. Ở mỗi công đoạn đều có sự chuyên môn hóa cao. Nón lá Quy Hậu dù trải qua nhiều thăng trầm, nhưng ngày nay vẫn nổi tiếng vì bền và đẹp. Ngày nay cùng với sự phát triển du lịch, những sản phẩm nón không còn đơn sơ như ngày nào, mà đã khoác lên mình những đường vẽ, nét thêu miêu tả hình ảnh, văn hóa, con người Quảng Bình.
Làng nón Thổ Ngọa
Thổ Ngọa nằm ở phường Quảng Thuận, TX Ba Đồn là mảnh đất có bề dày văn hóa, lịch sử có gần 40% số hộ dân tham gia vào nghề truyền thống làm nón. Tuy là nghề phụ nhưn nghề làm nón nơi đây rất phát triển, mang lại cho người dân nguồn thu nhập khá ổn định.
Sản phẩm nón lá Thổ Ngọa được xem như một thứ phục trang luôn gắn bó với người phụ nữ. Nón Thổ Ngọa luôn được cải tiến mẫu mã, nâng cao chất lượng nhằm hướng tới mục đích làm đẹp và tăng vẻ duyên dáng của người phụ nữ. Đã hàng trăm năm nghề nón truyền thống gắn bó thiết thân với đời sống của người dân Thổ Ngọa, nên dẫu hôm nay, những phường làm nón không còn rộn rã như thuở trước, thì nghề nón vẫn làm nên nét đặc trưng riêng có của mảnh đất này.
Nước mắm Bảo Ninh
Xã Bảo Ninh là một xã vùng biển của thành phố Đồng Hới – Quảng Bình, có nghề truyền thống làm nước mắm lâu đời. Người Bảo Ninh tự hào có nhiều đặc sản biển. Nhưng họ tự hào nhất vẫn là nước mắm từ con cá nục. Nục là loài cá nhỏ bằng 2 ngón tay, toàn thân là thớ thịt nạc mềm mại. Lúc làm nước mắm, chỉ mới trộn muối thôi đã thấy rỉ nước huyết đỏ hồng ra ngập cả cá. Loại nước mắm này vừa thơm, vừa ngọt, màu sắc sánh như mật ong thượng hạng.
Nước mắm Bảo Ninh nức tiếng, nó được nhận xét là dòng nước mắm cho hàm lượng đạm rất cao. Bởi theo các nhà nguyên cứu, con cá nục như kết hợp các tinh chất của biển. Con cá tuy nhỏ nhưng những phù du nhỏ bé nhiều năng lượng của biển được nó tiêu thụ một cách hoàn hảo… để con người khai thác, chế biến nó trong cái nắng đượm của vùng đất nhỏ của Trung phần.
Làng nghề rèn đúc Mai Hồng
Làng nghề Mai Hồng thuộc thôn 8 xã Đồng Trạch , huyện Bố Trạch từ lâu đã nổi tiếng với nghề rèn truyền thống. Từ những năm giữa thế kỷ 20, nghề rèn đúc ở đây đã được xây dựng và phát triển với loại hình sản xuất kinh doanh hợp tác xã.
Hiện tại, người dân nơi đây đã mạnh dạn áp dụng các thành tựu khoa học vào sản xuất, từng bước cơ khí hoá nghề rèn truyền thống để tăng năng suất lao động. Nhiều hộ đã tự trang bị máy cán thép, máy mài, máy đột dập, máy búa, cắt… Từ chỗ chỉ sản xuất các sản phẩm nông nghiệp thì nay sản phẩm đã đa dạng hóa theo nhu cầu thị trường, và nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng cường tính chính xác của sản phẩm, tiết kiệm chi phí lao động, tăng doanh thu và lợi nhuận. Vượt qua những thăng trầm của thời gian, làng nghề Mai Hồng ngày nay vẫn giữ được ngọn lửa đúc rèn.
Làng nghề đan lát mây tre Thọ Đơn
Làng Thọ Đơn nằm ở xã Quảng Thọ, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình xưa nay được biết đến bởi những sản phẩm đan lát làm từ vật liệu mây tre nứa. nghề đan lát xuất hiện ở Thọ Đơn gần 400 năm trước. Trải qua hàng chục năm với nhiều thay đổi, nhất là của cơ chế kinh tế thị trường, nhưng làng nghề vẫn đứng vững và phát triển.
Từ những nan tre, thanh nứa rất đỗi gần gũi qua đôi bàn tay chai sần vì cầm cuốc, cầm cày, quanh năm quen việc đồng áng của người dân nơi đây đã cho ra đời những sản phẩm hữu ích, phục vụ cho đời sống.Trước đây, sản phẩm chính của làng Thọ Đơn chủ yếu là nong nia, thúng, mủng… phục vụ sản xuất nông nghiệp. Nay, nắm bắt nhu cầu thị trường, làng Thọ Đơn đã tạo sự chuyển biến mới bằng cách tạo ra được nhiều sản phẩm dùng trong sản xuất ngư nghiệp. Với tay nghề cao, sản phẩm của làng nghề Thọ Đơn đều bán rất chạy trong và ngoài tỉnh, được nhiều khách hàng tín nhiệm.
Thảo Nguyên – LNV
